Is je cyclus erg onregelmatig?
Heb je last van spotting?
Probeer je al een tijd zwanger te worden, maar lukt het maar niet?
Heb je een vroege miskraam gehad of zelfs meerdere?
Of vermoed je dat je in de menopauze zit en wil je duidelijkheid?
Bij al deze scenario’s wordt vaak een hormoontest voorgesteld. Dit kan door middel van een speekselmonster (zelftest) of met een bloedtest bij de huisarts. Op deze tests is echter ook vaak kritiek. Dat komt omdat een test alleen niet voldoende is om aan te geven hoe het werkelijk met je gezondheid en vruchtbaarheid gesteld is [1]. In deze blog vertellen we je hoe een progesteron tekort ontstaat en wat je eraan kunt doen.
Waarom progesteron productie volgen?
Eén ding is zeker: als je zwanger wilt worden en blijven, moet je progesterongehalte goed zijn. Kortom, zonder voldoende progesteron kun je niet zwanger worden. Gelukkig produceren de meesten van ons (ja, ook mannen) het zonder problemen. Je kunt aan het verloop van de grafiek van je metingen na de ovulatie zien of jouw progesteron productie goed op gang komt (zie tweede voorbeeld hieronder).
Progesteron wordt in hoge mate geproduceerd in de eierstokken en in mindere mate in de testikels en de bijnier [2]. Progesteron zorgt ervoor dat de oestrogeenproductie bij mensen niet uit balans raakt. Ook bevordert het de mentale stabiliteit, een sterk immuunsysteem en de stofwisseling en bij mannen een gezonde spermavorming [2]. Voor vrouwen is de belangrijkste rol van progesteron het bevorderen van de conceptie en innesteling en vervolgens de zwangerschap in stand houden [3]. Ook wijzen studies uit dat progesteron het sperma beweeglijker maakt, wat de bevruchting vergemakkelijkt [3].
Progesteron tijdens de menstruatiecyclus
In de eerste fase (de folliculaire fase) rijpt de eicel in de follikel en zorgt oestrogeen ervoor dat het baarmoederslijmvlies groeit. Dan vindt de eisprong plaats en produceert het eimembraan van de follikel (corpus luteum) veel progesteron.
Na de bevruchting blijft het corpus luteum nog meer dan twee maanden progesteron produceren, waarna de placenta rond de twaalfde week van de zwangerschap deze taak overneemt.
In cycli waarin geen bevruchting plaatsvindt (onderste temperatuurlijn in bovenstaande afbeelding), neemt het corpus luteum af en daalt het progesteron gehalte ongeveer een week na de eisprong. Vervolgens begint de menstruatie een week later en begint daarmee ook een nieuwe menstruatiecyclus.
Progesterontekort herkennen
Progesterontekort ofwel corpus luteum insufficiëntie (CLI) is alleen met gegevens waarneembaar. Een verkorte cyclus of korte luteaal fase (fase na de eisprong tot de eerste menstruatie dag), kan een aanwijzing zijn (zie onderstaande afbeelding).
Daysy gebruikers kunnen hun temperatuurcurve de gehele cyclus in de gaten houden, want na de eisprong moet een piek (hoge temperatuur) zichtbaar zijn die stabiel in hoogte aanhoudt. Als deze korter dan tien dagen is, zal de basale lichaamstemperatuur slechts geleidelijk stijgen of op een laag niveau blijven en dit kan een indicatie zijn van een progesteron tekort.
Tussentijdse bloeding, ovulatie bloeding
Het kan voorkomen dat je bloedverlies hebt na de ovulatie ten gevolge van het niet opstarten van de progesteron aanmaak of een progesteron tekort. De kleur van deze bloeding is meestal niet rood maar bruin waterig als spotting en minder veel dan tijdens menstruaties.
De reden is meestal een hormonale disbalans doordat de wisseling van de fase voor de ovulatie waarin je oestrogeen maakt naar de fase na de ovulatie (progesteron) niet adequaat verloopt. Inderdaad kunnen je temperaturen lager zijn of dalen nadat ze eerst gestegen waren. Niet een ideale situatie, het schept verwarring want je denkt dat je menstruatie al doorkomt. Een ding is helder, dit kan een keer voorkomen maar heb je dit vaker dan is het zeker wijs om een 1 op 1 zoom call afspraak te maken. Onze professionals adviseren je in het verbeteren van de progesteron aanmaak dus jouw hormonale balans.
Progesteron herstellen, maar hoe?
Omdat de progesteronspiegel tijdens de cyclus en gedurende je hele leven schommelt en ook van persoon tot persoon verschilt, zijn eenmalige of sporadische tests lastig. Het gebruik van progesteron crème, op basis van bio-identieke hormonen kan een waardevolle aanvulling zijn. Van deze versie zijn geen bijwerkingen bij ons bekend, hanteer de dosering zoals aangegeven, 1 crème-hub of 1 korrel, gelijk na de ovulatie tot je eerste menstruatie dag, dan zit je goed.
Het nemen van progesteron medicatie op recept verkrijgbaar (mogelijk niet de bio-identieke vorm) kan hoofdpijn en sufheid, menstruele onregelmatigheden en interacties met tal van medicijnen zijn mogelijk bij overdosering [4].
Progesteron speekseltest
Een progesterontest moet worden uitgevoerd wanneer de progesteronspiegel het hoogst is, dat wil zeggen rond dag zeven na de eisprong of zeven dagen voor het verwachte begin van de volgende menstruatie. De speekselmonsters moeten dan naar een laboratorium worden gestuurd. Deze progesterontest laat je op 5 momenten speeksel afnemen tussen 7 en 9 uur in de ochtend.
Vrouwen die de Daysy gebruiken, hebben het voordeel dat ze zelf de datum voor een optimale test kunnen bepalen: zeven dagen voor de verwachte eerste dag van de menstruatie. Dus als je een korte cyclus hebt van gemiddeld 25 dagen, zou dag 18 ideaal zijn. Of wanneer je een lange cyclus hebt van ongeveer 35 dagen, zou dag 28 ideaal zijn. Dan is het progesterongehalte mogelijk het hoogst.
Net gestopt met anticonceptie en je wilt je progesteronwaarden testen?
Het is niet handig om in de eerste maanden na het staken van anticonceptie je progesteron waarden te testen. Jouw lichaam is in verandering en druk bezig om haar eigen progesteron te gaan produceren wat eerst onderdrukt werd. Veel vrouwen hebben de eerste cycli na het staken van anticonceptie nog geen duidelijke ovulatie en progesteron productie. Hoe graag je het ook wilt weten, je kunt immers menstrueren zonder dat je een ovulatie hebt gehad. Ook daarom is het van belang dat je de BBT (basale lichaamstemperatuur) meet want progesteron productie na ovulatie betekent stijging van temperatuur.
Met behulp van Daysy weet je - ook bij een onregelmatige cyclus - het moment van je eisprong.
Welke waarden zijn normaal?
Uiteraard moet je geen progesterontest doen als je hormonen gebruikt (bijvoorbeeld de pil of andere hormonale anticonceptie) of als je onlangs zwanger bent geweest of borstvoeding geeft.
Verschillende laboratoria hanteren verschillende referentiewaarden voor wat als een normale progesteronconcentratie in het bloedserum wordt beschouwd. Na de menopauze, het einde van de menstruatie, is slechts een progesterongehalte van maximaal 1,00 µg/l aantoonbaar [3][8].
Hormoontest bloedonderzoek bij de arts
Stel je pakt er ook nog andere hormoonwaarden bij om te laten testen. FSH, LH, oestradiol, testosteron en progesteron. FSH, LH, oestradiol zijn actief voor de ovulatie. Testosteron tijdens de ovulatie en progesteron na de ovulatie. Je snapt dat je met de uitslag geen goed beeld krijgt of al deze hormonen goed werken op het moment dat jij ze nodig hebt! Want je laat het bloed afnemen op 1 moment. Logisch dat de meeste hormonen dan laag uitvallen.
Progesterontekort! En nu?
Bij een lage progesteronspiegel moet achterhaald worden wat de onderliggende reden is. Als je tot een paar maanden geleden hormonen hebt gebruikt kan het enige tijd duren voordat je progesteronwaarden weer normaal zijn. Andere veel voorkomende oorzaken van een lage progesteronspiegel zijn o.a.:
Eierstok insufficiëntie: de hypofyse scheidt te weinig van de hormonen FSH en LH af
Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS), een veel voorkomende hormonale aandoening
Bijnier-, schildklier- of alvleesklierdisfunctie, zoals hypothyreoïdie of diabetes
Tekorten aan vitaminen en voedingsstoffen, bijvoorbeeld als gevolg van een slecht voedingspatroon of chronische inflammatoire darmziekte
Menopauze
Opvliegers
Gespannen borsten
Migraine
Onregelmatige cyclus
Onvervulde kinderwens
Slaapstoornissen
Verminderd libido
Gewichtsproblemen
Hoofdpijn en/of migraine
Afhankelijk van de diagnose moeten verdere onderzoeken plaatsvinden om te zien of er behandeling nodig is. Bij veel vrouwen blijken tips als een orthomoleculair voedingspatroon en aanpassing in leefstijl hormonen beter aan ter sturen en balans te kunnen herstellen.
Progesteron op natuurlijke wijze verhogen
Stressreductie, voldoende ontspanning
Ondersteuning met vitamines, mineralen & adaptogene kruiden > 'Cyclus+ Pakket'
Ondersteun je lever met de juiste voeding: kruisbloemige groenten zoals broccoli, spruitjes, kool, bloemkool en boerenkool
Vermijdt xeno-oestrogenen: geen voedingsmiddelen uit plastic en gebruik alleen natuurlijke cosmetica & schoonmaakmiddelen.
Conclusie: Denk je dat je misschien een progesterontekort hebt? Check je BBT!
Zoals je ziet, heeft een progesterontekort veel gevolgen. Check je BBT (basale lichaamstemperatuur. Bespreek je twijfels tijdens een 1 op 1 Zoom afspraak met onze experts die niet alleen weten hoe de Daysy werkt maar ook professionele hormoon-, cyclus en orthomoleculaire kennis hebben. Zodat je kunt werken aan het verbeteren van je cyclus, meer regelmaat en in het vooruitzicht op een zwangerschap wanneer het zover is en je daar klaar voor bent. Consulteer bij medische problemen jouw huisarts.
Bronnen:
1) Merlot J: SPIEGEL online, 2. November 2013 spiegel.de/gesundheit/diagnose/speicheltests-auf-hormone-aerzte-warnen-vor-unnuetzen-analysen-a-930835.html
2) Oettel M, Mukhopadhyay AK. Progesterone: the forgotten hormone in men? Aging Male. 2004 Sep;7(3):236-57. doi: 10.1080/13685530400004199
3) Voos D, Apotheken-Umschau 2017: apotheken-umschau.de/diagnose/laborwerte/progesteron-zyklus-und-schwangerschaftshormon-740809.html
4) Maucher IV, Gelbe Liste 2019: gelbe-liste.de/wirkstoffe/Progesteron_21326
5) Norman RJ: Aust Prescr 2002;25:38-40; nps.org.au/australian-prescriber/articles/fertility-testing
6) Endokrinologikum-Aesculabor: endokrinologikum-aesculabor.de/leistungsverzeichnis/hormone/parameter/progesteron.html
7) Med4You: med4you.at/laborbefunde/lbef3/lbef_progesteron.htm
8) Hermes S: Eltern.de; eltern.de/kinderwunsch/gelbkoerperschwaeche